چه زمانی روغن ماشین خودراتعویض کنیم
•
اطلاعات مربوط وزمان بهینه تعویض روغن ماشین
باسلام
در این مقاله سعی در معرفی انواع روغن موتور و زمان مناسب برای تعویض آن داریم. شاید به دفعات شنیده و یا خوانده باشید که روغن موتور را در 5000، 10000 کیلومتر و یا بیشتر باید تعویض نمود. دلیل ذکر این اعداد برای کارکرد چیست و چرا برای روغن‌های مختلف متفاوت است. در این رویکرد ابتدا توضیحات کلی در مورد روغن موتور و زمان مناسب تعویض آن ارائه خواهد شد.
چرا روغن موتور باید تعویض شود؟
روغن از زمان شروع به‌کار موتور در معرض اکسیده شدن و تجزیه حرارتی قرار گرفته و روغن پایه آن آلوده شده و از کیفیت آن کاسته می‌شود و همچنین مواد افزودنی استاندارد آن نظیر مواد افزودنی پاک کننده نیز، مصرف می‌شوند. در این حالت خاصیت روان‌کاری، پاک کنندگی و جذب ذرات معلق و ناخالصی‌ها، کاهش می‌یابد.
آیا سیاه شدن روغن موتور نشان‌دهنده زمان مناسب تعویض روغن است؟
این تصور که سیاه شدن نشانه خراب شدن و عدم کیفیت آن می‌باشد، صحیح نمی‌باشد. اگر در دستگاه یا موتور خودرو روغن پس از مدتی تغییر رنگ ندهد و اصطلاحا سیاه نشود، می‌باید در اسرع وقت آن را تعویض نمود زیرا سیاه شدن آن به‌علت خاصیت پاک‌کنندگی دوده ناشی از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصی روغن موتور می‌باشد. در غیر این‌صورت ذرات ناخالصی و دوده روی قطعات متحرک موتور رسوب کرده و باعث جلوگیری از انتقال حرارت، ساییدگی زودرس قطعات، روغن‌سوزی، کاهش راندمان و توان موتور می‌شود.
راننده حرفه‌ای اصلا به اطلاعات روی قوطی روغن نباید اکتفا کند بلکه اگر بیشتر داخل شهر رانندگی می‌کنید دو سه روز یک‌بار و اگر خارج از شهر رانندگی می‌کنید 500 کیلومتر یک‌بار گِیج را بیرون کشیده و چربی و رنگ و مقدار روغن را چک کنید.
روی گیج دو عدد خط یا سوراخ هست.
مقدار روغن هرگز نباید کمتر از خط پایینی و نباید بیشتر از خط بالایی باشد. اگر دو یا سه میلی‌متر بالاتر از خط بالایی (ماکسیمم) بود، زیاد مهم نیست.
روغنی که رنگش از قهوه‌ای سوخته به‌سمت سیاهی رفته باشد زمان تعویض آن نزدیک شده است، پس باید چربی آن‌را با دست چک کنید و مقدار رانندگی با آن‌را نیز بدانید. قابل ذکر است که خودروهای دنده اتومات دارای دو گیج روغن هستند، یکی برای موتور و دیگری برای سیستم انتقال قدرت (مانند شکل زیر).
عوامل موثر در مدت زمان کارکرد و تعویض روغن موتور:
-
شرایط کاری موتور مانند رانندگی با سرعت بالا، رانندگی با بار بیش از حد استاندارد در جاده‌هایی با شیب زیاد، در جا کارکردن زیا موتور در ترافیک‌های سنگین، رانندگی با سرعت بالا در هوای سرد قبل از گرم شدن موتور، خاموش روشن نمودن موتور به دفعات زیاد در هوای سرد و رانندگی در جاده‌های خاکی و گرد و غبار به مدت طولانی.
-
کیفیت احتراق موتور (تنظیم به‌موقع موتور و رفع ایرادات برقی و سوخت رسانی)
-
کیفیت روغن موتور و سوخت مصرفی
-
کیفیت فیلترهای هوا و روغن و تعویض به‌موقع آنها
نوع و کیفیت سوخت مصرفی چه تاثیری در تعویض روغن دارد؟
سربی که برای بهسوزی به بنزین اضافه می‌شد پس از ورود به موتور باعث اکسیده شدن سریع‌تر روغن و افت کیفیت آن می‌گردید که خوشبختانه در حال حاضر حذف شده است. بنزین با اکتان پایین به دلیل ایجاد احتراق ناقص و اضافه نمودن دوده به روغن می‌شود که این موضوع نیز با کاهش خاصیت روان‌کاری آن می‌شود. استفاده از بنزین‌های سوپر متناسب با تکنولوژی موتور، این مشکل را تا حدودی بر طرف می‌کند.
آیا نوع روغن در مدت زمان تعویض آن موثر می‌باشد؟
با پیشرفت تکنولوژی ساخت موتورها، شرایط کارکرد موتور از لحاظ افزایش دور، نسبت تراکم بالا، دمای احتراق بیشتر، فشار زیادتر به یاتاقان‌های ثابت و متحرک بیشتر شده است. لذا در این راستا سازندگان روغن موتور را بر این داشته است تا محصولاتی متناسب با تکنولوژی موتورها یا زمان تعویض بیشتر تولید نمایند. امروزه با توجه به استاندارد‌های زیست محیطی، تبخیر و کاهش سطح روغن موتور محدود شده است و سرریز روغن به‌منظور تامین کسری آن کاهش یافته است. از آنجا که در بازار انواع روغن‌ها با درجات و کیفیت‌های مختلف موجود می‌باشد، پیشنهاد می‌شود با رجوع به دستورالعمل کارخانه سازنده خودرو، نسبت به استفاده از روغن توصیه شده و تعویض به‌موقع آن با توجه به نکات بیان شده، اقدام نمایید.
انتخاب روغن مناسب، تضمین کننده عمر طولانی و راندمان بالای موتور:
برای انتخاب یک روغن موتور خوب، عوامل و پارامترهای مختلفی باید مدنظر قرار گیرد. یک روغن موتور مرغوب دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار پایین بوده و توانایی روان‌کاری بخش‌های مختلف و قطعات متحرک موتور را داراست، ضمنا علاوه بر سازگاری با ترکیبات پلیمری موجود باید دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ‌زدگی، خوردگی اکسیداسیون و سایش باشد.
وظایف روغن موتور به‌طور کلی شامل موارد زیر می‌باشد:
-
کاهش اصطکاک قطعات متحرک موتور
-
کاهش سایش قطعات موتور
-
خنک نمودن قطعات داخلی موتور
-
تمیز نگه‌داشتن قطعات داخل موتور از دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و رسوبات بین قطعات
-
آب‌بندی کامل بین سیلندر و پیستون
-
محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگی
-
کارکرد بهینه قطعات متحرک موتور در دماهای مختلف
پایه گرانروی روغن:
ویسکوزیته یا گرانروی، مقاوت سیال در مقابل جاری شدن است. از لحاظ گرانروی، روغن به دو بخش تقسیم می شود:
-
الف : تک درجه‌ای Mono Grade
-
ب : چند درجه‌ای یا چهار فصل Multi Grade
امروزه استفاده از روغن‌های تک درجه‌ای مانند 30 یا 40، در موتورها توصیه نمی‌شود و چند درجه‌ای‌ها (چهار فصل) کاربرد بیشتری دارند. این روغن‌ها مطابق طبقه‌بندی SAE (انجمن مهندسی خودرو) در چند دسته تعریف می‌شوند که پرکاربردترین آنها 20W50 و 10W40 هستند. عدد قبل از W نشان‌دهنده گرانروی روغن موتور در دمای پایین بوده و هرچه این عدد کمتر باشد، قابلیت استفاده در دمای پایین‌تر را دارا است. عدد بعد از W نشان‌دهنده گرانروی در دمای بالا بوده و هرچه این عدد بزرگتر باشد روغن در دمای بالاتر چسنده‌تر و سفت‌تر خواهد بود.مهم‌ترین و با اهمیت‌ترین خاصیت روغن، حضور آن از لحظه استارت تا خاموش شدن موتور به‌صورت بی‌وقفه است، به‌نحوی که با تمامی قطعات متحرک و ثابت در تماس باشد. لذا ویسکوزیته بایستی به‌گونه‌ای انتخاب شود که بهترین حالت روان‌کاری را در کمترین زمان، ممکن سازد. ضمن اینکه خودرو در حالت سرد به‌راحتی استارت خورده و بدین ترتیب عمر باتری و استارت طولانی‌تر شود.
مشخصات روغن:
انستیتو نفتی آمریکا API برای طبقه‌بندی روغن‌ها بر چسب کیفیت و فناوری ساخت آنها کدبندی خاصی ابداع نموده است. حرف اول معرف نوع موتور محل مصرف (حرف C برای خودروهای دیزلی و حرف S برای خودروهای بنزینی) و حرف دوم نشان‌دهنده سطح کیفیت روغن خواهد بود. به این مفهوم که حرف A پایین‌ترین سطح کارایی را نشان می دهد و با بالا رفتن حروف سطح کارایی نیز افزایش خواهد یافت مانند SG ،SJ ،SL ،SM و غیره. سطوح کارایی بالاتر ، نشان از میزان افزودنی‌های بیشتر در روغن بوده و در تست آزمایشگاهی و عملکردی، شرایط حادتری را تحمل می‌کنند. افزودنی‌های مختلف، مقاومت روغن را برای شرایط سخت حرارتی و فشار زیاد موتور بهینه می‌کنند. روغن‌های توصیه شده توسط شرکت‌های سازنده خودرو دارای خواص لازم بوده و نبایستی افزودنی‌های متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود زیرا موجب اختلال در عملکرد و خواصی که از ابتدا در روغن وجود دارد می‌شوند.
نکات مهمی که باید به‌خاطر داشته باشید:
-
سیاه نشدن روغن در حین کارکرد، نشانه مرغوبیت آن نیست بلکه به این معناست که روغن قابلیت جذب ذرات اسیدی و ناخالصی را نداشته است.
-
از ترکیب چند روغن با یکدیگر و مصرف هم‌زمان آنها در موتور خودداری نمایید.
فیلتر روغن:
اگر روغن مورد استفاده شما مرغوب است و زودبه‌زود آن‌را عوض می‌کنید و فیلتر روغن مورد استفاده شما نیز با کیفیت است، فیلتر را یک‌بار در میان عوض کنید، یعنی یک‌بار روغن عوض کنید و دفعه بعد روغن و فیلتر را عوض کنید. وقتی روغن عوض می‌کنید اگر تمایلی به تعویض فیلتر ندارید، بعد از خالی شدن روغن از کارتل، یک استارت بزنید و یک گاز بدید فقط 2 یا 3 ثانیه تا روغن درون فیلتر نیز درون کارتل بریزد و خالی شود.
پیشنهادویژه:
آموزش جامع تعمیرات خودرو ، مکانیک و برق خودرو
منبع:.tamtaragh.com